Τα παπούτσια του Λωτού

Στις 20 Οκτώβρη το 1998, ένα εργοστάσιο κατασκευής υποδημάτων με την επωνυμία Ζhiang στην πόλη Harbin στην Κίνας, έστειλε μια δημοσίευση τύπου στα ΜΜΕ επικυρώνοντας την μέχρι τότε ανεπίσημη παραγωγή παπουτσιών γνωστά και σαν ''Παπούτσια του Λωτού''  {Lotus Shoes}. Αυτή η ανακοίνωση μπορεί να φανεί πεζή στα μάτια του Δυτικού Κόσμου, όμως κατά κάποιο τρόπο έφερε στο φως μια παράξενη πρακτική που είχε ανθίσει σε κάποια μέρη της Κίνας για περίπου μία χιλιετία : μια διαδικασία γνωστή σαν ''Βιβλιοδεσία Ποδιών''.

Έως και στα μέσα του 20ού αιώνα, ένα κορίτσι που γεννήθηκε σε μια φτωχή κινέζικη οικογένεια , την παρότρυναν από τα πρώτα χρόνια της ζωής της να ξεκινήσει την διαδικασία της σμίλευσης των ποδιών της σε μικρά, μυτερά σαν Λωτό πόδια. Η τροποποίηση των άκρων της αποσκοπούσε στην προσέλκυση μνηστήρων και στην ανάδειξη της φήμης της οικογένειας σαν πιο σκληρή και εξουσιαστική στην τοπική κοινωνία. Σε αυτή την κουλτούρα επικρατεί ότι αυτού του είδους τα ανασχηματισμένα άκρα είναι όμορφα, και το λεπτεπίλεπτο βάδισμα που προήλθε από ακραίες τροποποιήσεις λαμβανόταν ως θελκτικό και σαγηνευτικό ,όμως η διαδικασία της σμίλευσης των Ποδιών - Λωτών ήταν φρικαλέα, προβληματική και οδηγούσε σε μακροχρόνια δυσλειτουργία των κάτω άκρων.

 Η επινόηση της ''βιβλιοδεσίας'' των ποδιών δεν έχει τεκμηριωθεί ακόμα καλά, αλλά τα πιο πρόσφατα γραπτά στοιχεία της συγκεκριμένης πρακτικής λαμβάνουν χώρα πίσω στη Νοτιακή Τανγκ Δυναστεία γύρω στο 937μ.Χ. Κάποιοι ιστορικοί αναφέρουν οτι η πρακτική ξεκίνησε όταν μερικές γυναίκες άρχισαν να μιμούνται την αυτοκρατορική ερωμένη ''Μυροβόλα Κοπέλα'' που είχε γίνει γνωστή για τα μικροσκοπικά τυλιγμένα πόδια της' άλλοι αποδίδουν την παράδοση σε πλανόδιους θιάσους χορευτριών που ήταν πρωτοπόρες στην διαδικασία αυτή περίπου την ίδια εποχή. Άσχετα από την προέλευσή της, αυτά τα ανακατασκευασμένα πόδια έγιναν μόδα ανάμεσα στις οικογένειες της ανώτερης κοινωνικής τάξης έως και μια χιλιετία πριν, και ήταν σύνηθες γεγονός έως κάποιο βαθμό μέχρι πρόσφατα.

 Για να ξεκινήσει η ακροδεσία, ο ακροδέτης μούλιαζε τα πόδια του παιδιού σε ένα διάλυμα από αίμα ζώων και βοτάνων. Στόλιζε και περιποιόταν τα νύχια των ποδιών, ενώ έκανε έντονο μασάζ στα πέλματα. Όταν το δέρμα γινόταν αρκετά μαλακό και οι μύες χαλάρωναν τελείως, ο ακροδέτης καμπύλωνε ελικοειδώς τα δάχτυλα παραπάνω απ΄όσο επιτρέπουν τα οστά, δημιουργώντας θλάσεις στις φάλαγγες των νηπιακών πελμάτων σμιλευοντας ένα είδος στριφογυριστής γροθιάς. Ασχέτως με τον πόνο που προκαλούσε και τις κραυγαλέες επικλήσεις για ελεημοσύνη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, ο ακροδέτης αψηφούσε επιβλητικά τις αγωνιώδεις κραυγές. Μετά, έσπαγε την καμάρα.

 Το πέλμα του κοριτσιού - τώρα σαν ένας σάκος με κόκαλα -  έτοιμος για σμίλευση, τυλιγόταν με επιδέσμους και ξαναβυθιζόταν στη μυστική συνταγή από αίμα κ βότανα. Με το κάθε τύλιγμα του επιδέσμου να είναι όσο πιο σφιχτό γίνεται, έφερναν το μπροστινό μέρος του πέλματος  και τη φτέρνα όλο και πιο κοντά, λεπταίνοντας το υπόλοιπο του ποδιού ώστε να είναι μυτερό. Οι επίδεσμοι τότε ξεδένονταν ώστε να τυλιχτούν ακόμα πιο σφιχτά ενώ στέγνωναν. Τώρα, σειρά για το επόμενο πόδι.

  Μετέπειτα, το πόδι του κοριτσιού ξετυλιγόταν περιοδικά ώστε να καθαριστούν οι βαθιές ρωγμές, να στολιστούν πάλι τα παράξενα διαγώνια νύχια και δάχτυλα, και να αφαιρεθούν οι νεκροί ιστοί. Ο συντηρητής του ποδιού αποφάσιζε έως και να τα αφαιρέσει εντελώς εάν γίνονταν πηγή μόλυνσης. Μερικές φορές κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας έπεφταν ένα ή δύο δάχτυλα, αφήνοντας χώρο για αναδιαμόρφωση. Τα πέλματα του κοριτσιού τότε ξανατυλίγονταν ακόμη πιο σφιχτά από πριν, ελαττώνοντας περισσότερο την πατούσα που έτεινε να προσαρμοστεί στην καινούρια διαμόρφωση. Περιστασιακά τα πόδια των κοριτσιών γέμιζαν πυώδης πληγές, η πάθαιναν δηλητηρίαση του αίματος από γάγγραινα που δημιουργούσε επιπλοκές ακόμα και για τη ζωή τους, όμως όπως αναφέρεται το 90% επιβίωνε από την διαδικασία.

 Όταν τα πόδια έφθαναν τον επιθυμητό μικροσκοπικό στόχο των 7,5 εκ , οι άσχημοι επίδεσμοι αντικαθιστούνταν από χρυσοκέντητες μεταξωτές παντόφλες και μια τέλεια ακροδεμένη σε σχήμα λωτού εισάγονταν στην κοινωνία, γινόταν περιζήτητη στους μνηστήρες. Τα ανασχηματισμένα πόδια της γίνονταν πιο φανερά από τον ξεχωριστό τρόπο βαδίσματος : συρτός και λικνιστός σαν χορός, που έγινε δημοφιλής με την ονομασία '' Βάδισμα Λωτού ''. Τα τυλιγμένα πόδια θεωρούνταν ότι ξεσήκωναν ερωτικά τους άνδρες, και τα κορίτσια που τα διέθεταν είχαν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν ένα τιμημένο και ξακουστό γάμο. Ερωτικά εγχειρίδια της εποχής περιγράφουν πλήθος ερωτικών πράξεων που εκτελούσε το παντρεμένο ζευγάρι και περιελάμβαναν τα ''Πόδια Λωτούς'', ενώ οι σύζυγοι είχαν εκφοβισθεί ώστε να μην κοιτάξουν ποτέ τα πέλματα χωρίς τα ειδικά παπούτσια ή τα μετάξια αλλιώς η ομορφιά θα χανόταν για πάντα. Επιπλέον λέγεται πως τα γυμνά'' Πόδια-Λωτοί '' είχαν μια πολύ δυνατή και δυσάρεστη οσμή, εξαιτίας της συσσώρευσης βακτηρίων μεταξύ των αφύσικων ρωγμών στο ανασχηματισμένο πέλμα. Εκλεκτικό και δανδή, αλλά νεκρωτικό και ερωτικό.

 Η γυναίκα με τα '' Πόδια-Λωτός '' δεν ήταν μόνο περιζήτητη για την κατατεθέν κίνησή της, αλλά τα τραύματά της έτειναν να την κρατούν απ΄το να περιπλανιέται μακρυά από το σπίτι. Έτσι κάποιες γυναίκες άρχισαν να προηγούνται και να συμμετέχουν στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα άσχετα με την περιορισμένη κίνησή τους, και έγιναν ανεξάρτητες από τους συζύγους και τις οικογένειές τους για το υπόλοιπο της ζωής τους. Παρά την υψηλή πολιτιστική κοινωνική τους θέση, η ύπαρξή τους θεωρούνταν κάτι σαν οικιακή απομόνωση.

 Το τύλιγμα των ποδιών παρέμεινε δημοφιλές σαν πρακτική σε κάποια μέρη της Κίνας , έως ότου έγιναν αγώνες ώστε να απαγορευτεί νομικά η εφαρμογή της μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Αντί-ακροδέτες προτεστάντες δίδαξαν στους πληθυσμούς εκείνους την οπτική της πρακτικής ως βάρβαρη, και επαίνεσαν τα θετικά  του μη κατακρεουργημένου

  Με όλα τα συμπεριληφθέντα, ο αριθμός των Κινέζων κοριτσιών που υπέστην το δέσιμο των ποδιών υπολογίζεται σε εκατομμύρια. Υπάρχουν ακόμα μερικές εκατοντάδες που έχουν επιζήσει, μερικές από αυτές ογδοντάρες ή και παραπάνω. Είναι εύκολο να γυρίσει κανείς πίσω και να κοιτάξει τους ''ανήκων στο παρελθόν'' βαρβαρισμούς και να αναρωτηθεί πώς επετράπει να συνεχιστεί για τόσο καιρό, αλλά είναι το ίδιο εύκολο να αγνοήσει πόσο τυφλός μπορεί να είναι κάτω από τις πιέσεις της δικής του κουλτούρας. Ίσως μια μέρα η ανθρωπότητα καταφέρει να μάθει να αναγνωρίζει την αδιακρισία κ το σφάλμα του να επιφέρει απαρχαιωμένες παραδόσεις σε αυτούς που είναι πολύ νέοι ώστε να μπορούν να απαρτίσουν το μυαλό τους.